با پیشرفت علم و توجه تولیدکنندگان به تولید کاشی نانو، در نتیجه شاهد تولید کاشی ضد اسید بوده‌ایم. کاشی ضد اسید، به دلیل مقاومت بالا در برابر انواع اسیدها مانند اسید شیشه ( هیدروفلوئوریک ← HF ) و اسید فسفریک به این اسم نام‌گذاری شده است. کاشی ضد اسید در مقایسه با سایر کاشی‌های موجود در بازار کمتر دچار خوردگی میشود و جذب آبی حدوداً یک و نیم درصد را برای این نوع کاشی تخمین زده‌اند. تولیدکنندگان کاشی‌های ضد اسید، آنها را در دسته‌بندی کاشی‌های بدون لعاب به بازار معرفی کرده‌اند. در واقع منظور از کاشی بدون لعاب، کاشی است که حین تولید نیاز به پوشش مایعی برای داشتن سطحی براق ندارند، بعد از پخت در کوره آماده مصرف هستند و همچنین به دور از سطحی لغزنده و ظریف هستند.
کاشی ضد اسید چیست
کاشی سرامیکی ضد اسید Ceramic tile acid resistant ، نوعی کاشی سرامیکی است که استحکام بالا و مقاومت زیادی در برابر اسیدها ( بجز اسید فلوئوریدریک ) دارد. جذب آب کاشی ضد اسید کمتر از 5 % است و رنگ آن عموما روشن بوده و یا با استفاده از رنگدانه ها در برخی موارد به صورت رنگی هم تولید می شود. لازم به ذکر است مقاومت شیمیایی این نوع محصول در برابر مواد قلیایی طبق استاندارد اهمیت زیادی ندارد.
مزایا و معایب کاشی ضد اسید
مزایا:
- مقاوم در مقابل مقدار دمای متفاوت و شوک حرارتی
- استحکام بالا در برابر موادهای اسیدی
- دارای دوام و ماندگاری بلند مدت
- شستشوی آسان کاشی ضد اسید
- مقاوم در برابر سایش و ضربات
- عدم لیزی سطح و یخ‌زدگی
- مقاوم در برابر خوردگی
- درصد جذب آب پایین
- شرایط نگهداری آسان
- نصب آسان
معایب:
- هزینه تمام شده نسبتاً زیاد در مقایسه با سایر کاشی‌ها
- نیاز به افراد متخصص و با تجربه جهت اجرا
- عدم داشتن تنوع رنگی
نصب و بندکشی کاشی ضد اسید صنعتی
جهت بهره‌مندی از ویژگی‌های مثبت کاشی ضد اسید، رعایت نکات ذیل در نصب و بند کشی این محصول ضروری می‌باشد.
- استفاده از ملات ضد اسید مناسب (با توجه به شرایط محیط بهره برداری)جهت نصب و بندکشی
عدم استفاده از ملات ضد اسید باعث میشود به مرور زمان اسیدهای محیط صنعتی با ایجاد خورندگی در ملاتهای عادی، از بندکشی‌ها عبور کرده و به زیر کاشی‌ها نفوذ نموده و موجب عارضه لق شدن، شکستگی، آسیب‌دیدگی پوشش‌های انجام شده و یا ایجاد بوی نامطبوع در محیط گردد.
- رعایت بند 3 تا 5 میلیمتر و پرنمودن کامل بندها توسط ملات ضد اسید توجه به پرنمودن کامل سطح زیرین کاشی ها با ملات ضد اسید استفاده از لایه ( membrane ) مناسب و ضد اسید جهت عدم نفوذ مواد شمیایی به بستر اصلی. استفاده از این لایه ها همچنین در تقویت چسبندگی کاشی و بستر نیز مفید می باشد.
ملات ضد اسید چیست
استفاده از ملات ضد اسید در بسیاری از مراکز و کارخانه ها حائز اهمیت می باشد. زیرا مجاورت با مواد شیمیایی مخرب است و نیاز به پوشش ضد اسید و قلیا می باشد. ملات ضد اسید به دلیل خصوصیات شیمیایی خود، به عنوان یک راه حل مناسب برای پوشش دادن سطوح و تجهیزات در معرض تاثیرات اسیدی و بازی، استفاده میشود. این محصول برای سد کردن شکستگی‌ها و جایگزینی قطعات آسیب دیده نیز به کار می‌رود.
اختلاط مواد تشکیل دهنده ملات کاشی کاری ضد اسید
ابتدا اجزاء ملات با یکدیگر مطابق دستورالعمل‌های سازنده ملات با نسبت اختلاط معین، به طور کامل مخلوط می شوند. در صورتی که سطح بستر کار وسیع باشد، استفاده از همزن‌های مکانیکی توصیه می شود ولی باید اطمینان حاصل نمود که ملات مخصوص کاشی کاری ضد اسید دارای کلوخه نبوده و همگن است. عدم رعایت نسبت‌های اختلاط باعث پایین آمدن کارایی ملات شده و در ملات های رزینی باعث اختلال در فرآیند پلیمریزاسیون می شود و در پی آن پدیده انقباض و جمع شدگی رخ می‌دهد و پدیده انقباض ترک خوردگی را در آینده در پی دارد. در صورتی که نسبت جزء پر کننده به رزین بیش از حد باشد، ملات به دست آمده توانایی مرطوب نگه داشتن کاشی‌ها و آجرها را نداشته و چسبندگی کمتر می شود.
عموما ملاتهای دو جزئی مخصوص کاشی کاری ضد اسید را طوری بسته بندی می کنند که مخلوط کردن آنها بدون استفاده از ابزار نیز امکان پذیر باشند ولیکن در ملات های 3 جزئی استفاده از ابزار جهت مخلوط کردن اجزاء ملات ها ضروری است. معمولا سازندگان ملات‌ها نیز در مشخصات فنی خود، درصد‌های ترکیب وزنی را ارائه می دهند. تغییر بیش از 10 تا 15 درصد نسبت های تعیین شده نشان دهنده ایراد در اختلاط حداقل یکی از اجزاء می باشد زیرا این اختلاف بیشتر از بازه معمولی است.
ویژگی های ملات ضد اسید
- پایداری عالی در برابر انواع قلیا و اسیدهای قوی معدنی و آلی، نمک ها، حلال ها، روغنها و دیگر مواد شیمیایی مخرب
- امکان پوشش دهی سطوح بدون نصب کاشی
- چسبندگی بسیار زیاد به انواع مصالح
- مقاومت عالی در برابر حرارت زیاد
- مقاوم در برابر آب و مواد قلیایی
- مقاومت مکانیکی بسیار عالی
کاربرد ملات ضد اسید
- امکان استفاده در محل هایی که امکان ریزش مواد شیمیایی وجود دارد
- پوشش سطوحی که در مجاورت مواد شیمیایی مخرب قرار دارند
- کارخانه های فرآورده های غذایی و لبنی
- چسباندن کاشی های ضد اسید
- بند کشی کاشی های ضد اسید
- مخازن الکترولیز
- اتاق های باتری
نگهداری بعد از اجرای کاشی کاری ضد اسید
در صورت استفاده از ملات های سیلیکاتی پس از سخت شدن و خشک شدن ملات می‌بایست بندها در 2 تا 3 مرحله در فواصل زمانی چند ساعته با اسید سولفوریک (الکلی)، اسیدشویی شود. در برخی از ملاتهای سیلیکاتی می توان از اسیدشویی صرف نظر کرد. مخازن یا تاسیساتی که آجرکاری داخل آن ها با ملات های سیلیکاتی انجام شده است، باید هنگام اولین استفاده، با مواد اسیدی پر شده و فقط با اسید راه اندازی شوند. اکثر ملاتهای رزینی پس از سخت شدن در دمای معمولی از مقاومت شیمیایی خوبی برخوردارند. با این وجود در برخی از آنها توصیه می شود تا عملیات گرمادهی انجام شود. گرمادهی باید پس از 3 روز از اتمام لاینینگ صورت پذیرد. در داخل مخازن گرمادهی با استفاده از هوای گرم به همراه آب و یا اسید انجام شده و بر روی سطوح کف این کار با استفاده از هوای گرمی که بین سطح کاشی کاری شده و ورق هایی که کمی بالاتر از سطح قرار گرفته اند، انجام می شود.
ضریب انبساط بین کاشی کاری ضد اسید
در صورتی که سطوح کاشی کاری شده وسیع باشد، می بایست برخی از بندها تا مدتی با ملات پر نگردد و یا با ماسه به طور موقتی پر شود و دلیل آن هم اختلاف ضریب انبساط بین کاشی‌ها و سازه‌های اصلی و نیز تاثیرات حرارتی، انقباض بتن و یا ملات می باشد.
تفاوت ملات ضد اسید با دیگر کفپوش ها
تفاوت اصلی ملات ضد اسید با دیگر کفپوش اپوکسی موجود در بازار به ویژگی‌های زیر برمی‌گردد:
ملات ضد اسید برای مقابله با محلول‌های قلیایی و نمکی، فرسایش اسیدی، سولفات، و سایر مواد شیمیایی مقاوم است. این ویژگی‌ها باعث میشود که ملات ضد اسید بتواند به خوبی با این محیط‌های شیمیایی در تماس باشد و مقاومت کند. همچنین ملات ضد اسید معمولاً در دماهای بالا تا ۱۴۰۰ درجه سانتیگراد مقاومت دارد. با داشتن این مزیت برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت در برابر حرارت دارند، مانند اتصال آجرها و کاشی‌های مقاوم در برابر اسید، مناسب می‌کند. علاوه بر آن ملات ضد اسید برتری در مقابل خوردگی و زنگ زدگی دارد، به خصوص در تماس مستقیم با فولاد، آهن و سرب. این ویژگی باعث می شود در محیط‌هایی که با مواد فلزی در تعامل هستند، ایده‌آل باشد. در آخر دارای ویژگی چسبندگی قوی است که به آن امکان اتصال و روکش دقیق بر روی سطوح مختلف را می‌دهد.
با توجه به تمامی ویژگی‌های فوق، ملات ضد اسید از قیمت مناسبی در مقایسه با دیگر کفپوش ها برخوردار است، که این امر می‌تواند از لحاظ اقتصادی جذابیت بیشتری را برای استفاده در پروژه‌های مختلف ایجاد کند و به عنوان یک کفپوش خاص برای محیط‌هایی با شرایط شیمیایی و فیزیکی خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع ملات ضد اسید
- ملات ها بر پایه رزین پلی استر غیر اشباع
- ملات معدنی بر پایه سیلیکات پتاسیم
- ملات فوران (بر پایه رزین فوران)
- ملات بر پایه رزین وینیل استر
- ملات بر پایه رزین‌های سنتزی
- ملات بر پایه رزین اپوکسی
- ملات بر پایه رزین فنولیک
ملات ضد اسید پلی استر غیر اشباع
به دلیل تولید طیف گسترده ای از رزین های پلی استر غیر اشباع، در زمان انتخاب آنها به عنوان پوشش می‌بایست مواردی شامل عدم نیاز به گرما برای واکنش کامل و عدم ایجاد واکنش صابونی در مجاورت مواد قلیایی مثل بتن دقت نمود. در عین حال به دلیل اینکه اکسیژن هوا از سخت شدن رزین های پلی استر جلوگیری می‌نماید لذا برای جلوگیری از این واکنش می‌بایست در داخل پوشش های نهایی از پارافین استفاده شود تا لایه های نهایی حالت چسبناک پیدا نکنند. رزین های پلی استر غیر اشباع در حین واکنش پلیمریزاسیون انقباض پلیمری بسیار شدیدی دارند لذا استفاده از مواد تقویت کننده در داخل آنها مانند الیاف شیشه ای ضروری است.
ملات ضد اسید سیلیکات پتاسیم
ملات ضد اسید سیلیکات پتاسیم از محلول سیلیکات پتاسیم و پودر ضد اسید بر پایه سیلیکا تولید میشود. در ساختار این پوشش از نوعی عامل شیمیایی استفاده شده که پس از ترکیب دو جزء پودر و محلول، واکنش شیمیایی مناسبی صورت پذیرفته و محصولی با خصوصیات بسیار مناسب شیمیایی و همچنین خصوصیات خوب مکانیکی، حاصل میشود.
این نوع ملات، دارایی چسبندگی به سطوح فلزی و بتنی بوده و به عنوان ملات ضد اسید جهت پوشش سطوح مختلف و نصب کاشی های ضد اسید بسیار مناسب است. برجستگی منحصر به فرد این ملات، عدم حل شدن آن در آب بوده که بسیاری از ملاتهای ضد اسید بر پایه سیلیکات پتاسیم دارای این خصوصیت نیستند. ترکیب ملات ضد اسید سیلیکات پتاسیم ترکیبات شیمیایی به صورت ترکیب مولکول ها است. همچنین یکی از ویژگی های مهم این ملات ها پایداری حرارت بسیار بالا تا دمای ۹۰۰ درجه سانتی گراد می باشد.
ویژگی های ملات ضد اسید سیلیکات پتاسیم
- استفاده از ملات ضد اسید سیلیکات پتاسیم برای چسباندن کاشی های ضد اسید و آجرهای ضد اسید
- استفاده از ملات ضد اسید در پوشش سطوحی که در مجاورت مواد شیمیایی مخرب قرار دارند
- امکان استفاده از ملات ضد اسید در محل هایی که امکان ریزش مواد شیمیایی وجود دارد
- کاربرد ملات های ضد اسید درکارخانه های فرآورده های غذایی و لبنی
- استفاده از ملات ضد اسید برای بند کشی کاشی های ضد اسید
- به کار بردن ملات ضد اسید در اتاق های باتری
- ملات ضد اسید و مخازن الکترولیز
ملات ضد اسید فوران
رایجترین و پر مصرفترین نوع ملات ضد اسید و قلیا است و در شرایطی که سطح در معرض اسید و قلیاهای متنوع با غلظت های متداول قرار دارد، مورد استفاده قرار میگیرد. ملات پایه سیلیکاتی در مواردی که سطح در معرض اسید سولفوریک ۹۸٪ قرار دارد کاربرد دارد. ضعف این ملات ضد اسید، شسته شدن آن با آب است. از این رو هنگامی که اسید رقیق باشد یا در معرض شستشو با آب یا در معرض قلیا باشد، توصیه نمی شود.
ویژگی های ملات ضد اسید فوران
ملات فوران دو جزیی، شامل دو جزء پودر و رزین است و پس از اختلاط و اجرا سیاه رنگ می شود. جهت نصب و بند کشی کاشی ها و آجرهای ضد اسید و قلیا در مناطق آب و هوایی گرمسیر نظیر آب و هوای جنوب ایران (دمای ۲۰ تا ۴۰ درجۀ سانتیگراد) طراحی شده است. این ملات ضد اسید شامل دو جزء رزین و پودر حاوی فیلرهای معدنی و کاتالیزور است. ملات فوران به گستردگی در صنایع متعدد مورد استفاده قرار می گیرد.
ملات ضد اسید رزین وینیل استر
این نوع ملات به عنوان یک پوشش سه جزئی بر پایه رزین وینیل استر به همراه درصدی خشک کن و کاتالیزور تولید می شود. این ملات به علت داشتن مقاومت بسیار خوب در برابر اسید و قلیا، مقاومت حرارتی و انعطاف پذیری بالا و همینطور مقاومت سایشی مناسب، در انواع حوضچه ها، کانال ها و مخازن در معرض خوردگی پیشنهاد می شود. در صورت استفاده با واحدهای بنایی مقاوم در برابر مواد شیمیایی از بتن و پایه‌های فولادی در برابر حملات شیمیایی و عوامل فیزیکی محافظت می‌کند.
ملات ضد اسید رزین اپوکسی
ملات ضد اسید بر پایه اپوکسی دارای ساختار پلیمری بوده و پس از مراحل پخت و واکنش، به مرحله سخت و پایداری رسیده و با خواص مکانیکی و شیمیایی بالا از بستر زیرین محافظت می نماید. ملات اپوکسی ضد اسید به خوردگی در برابر مواد اسیدی مقاومت نشان می‌دهد. این ویژگی مهم در مکان‌هایی که با مواد شیمیایی در تماس هستند، مانند صنایع شیمیایی یا پتروشیمی، بسیار حائز اهمیت است.
ویژگی ملات اپوکسی ضد اسید
- مقاومت بالای شیمیایی در مقابل قلیا و اسیدهای قوی معدنی و آلی، نمک ها، حلال ها، روغن ها و دیگر مواد شیمیایی خورنده
- امکان پوشش دهی و محافظت شیمیایی از سطوح بدون نصب کاشی ضد اسید
- مقاومت مکانیکی بسیار زیاد
- مقاومت حرارتی عالی
- چسبندگی خوب
کاربرد ملات اپوکسی ضد اسید
- با توجه به میزان جذب بسیار پایین و خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خوب ملات های اپوکسی، این ملات می تواند در لاینینگ های آجر یا کاشی ضد اسید برای تهیه پوشش کف سالن ها، پوشش مخازن ذخیره سازی و راکتورها در صنایع شیمیایی، مواد غذایی، آب و فاضلاب و لبنیات استفاده شود.
- ترمیم و اجرای انواع منهول و پیت و حوضچه های در معرض عبور اسید
- برای بند کشی کاشی ضد اسید
ملات ضد اسید رزین فنولیک
ملات بر پایه رزین فنولیک یک جزء رزین فنولیک و یک جزء به صورت پودر است. این پودر از فیلرهای کربنی یا سیلیسی به همراه هاردنر رزین فنولیک تشکیل شده است. مقاومت شیمیایی ملات بر پایه رزین فنولیک بسیار متغیر هستند. این ملات برای مقاومت در برابر قلیاها، اسیدها، اکسید کننده ها و نیز برخی حلال ها توصیه نمی شود.
بسته به شرایطی که برای ایجاد پلیمر استفاده می شود، دو نوع رزین فنولیک وجود دارد، رزین فنولیک نووالاک و رزین فنولیک. رزین های فنولیک نووالاک با یک اتصال دهنده متقابل اصلاح می شوند تا به گیرش برسند. هر دو نوع به دلیل پایداری شیمیایی و آب و پایداری دمای بالای 300 درجه سانتیگراد (572 درجه فارنهایت) شناخته شده اند. برخی از فنول ها می توانند دمایی تا 550 درجه فارنهایت را تحمل کنند. بسیاری ثابت کرده اند که در برابر تراکم غیر قابل نفوذ هستند.
مشخصات استاندارد برای ملات های رزینی مقاوم در برابر مواد شیمیایی طبق استاندارد ASTM C395
بررسی انجام شده الزامات ملات های رزینی مقاوم در برابر مواد شیمیایی برای چسباندن آجر یا کاشی مقاوم در برابر مواد شیمیایی را پوشش می دهد. ملات های این گروه عموماً دارای خواص فیزیکی بهتری هستند و نسبت به ملات های غیرآلی در برابر انواع مواد شیمیایی مقاومت بیشتری نشان می دهند. ملاتهای رزین و دوغاب‌ها به‌صورت زیر متمایز می‌شوند: ملاتهای رزینی روی آجر یا کاشی به مقدار کافی برای رسیدن به 1.8 اینچ ماله می‌شوند؛ درز ضخیم (3 میلی متر) پس از قرار گرفتن آجر یا کاشی در محل (روش کره یا آجرکاری). دوغاب های رزینی به طور کلی 1.4 اینچ روی مفاصل اعمال می شود؛ (6 میلی متر) عرض، پس از اینکه آجر یا کاشی در جای خود قرار گرفت و بستر گیرش سخت شد (روش دوغاب کاری یا کاشی ساز). مقادیر بیان شده در واحدهای اینچ-پوندی باید به عنوان استاندارد در نظر گرفته شود. مقادیر داده شده در پرانتز فقط برا
